ABENDATS

 

      «No, mi buen amigo, no! Muchas de estas ocurrencias de mi espíritu que te confío ni yo sé lo que quieren decir, o, por lo menos, soy yo quien no las sé. Hay alguien dentro de mí que me las dicta, que me las dice. Le obedezco y no me adentro a verle la cara ni a preguntarle por su nombre. Solo sé que si le viese la cara y si me dijese su nombre, me moriría yo para que viviese él».

 

(Unamuno. II, 70. Vida de Don Quijote y Sancho).

 

            Abendats.

            Eusko abendaren arnats.

            Gizaldiaren muñorik muñoz

            gure iraupenaren alatz.

            Eusko bular bakoitzeko su ta laratz.

            Arnats, alatz eta laratz. Abendats.

 

            Ikuseziña aizen arren

            Aitoren

            belaunekuok amak aurra lez somatzen

            augu sabelaren sabel,

            barren barren,

            zain ta mami tauparazten.

 

            Uka nai autenek ere

            odolean aramate.

            Gorrota auteken arren, etzegok

            iri egiterik alde.

 

            Joran urrunak baño arago

            ta muin barrunak baño bertago,

            gurekin augu, noranaibidez,

            geu geran baño geurekinago:

            eusko gogoaren gogo!

            Unamunogan irritsa,

            Uzkudunetan bortitza,

            Xabiergan asekaitza,

            Loyolagan etsikaitza,

            ik garabilzkik t'ernaltzen gaituk

            gizon ta eme,

            euskotar seme

            bakoitza.

 

            Gizaldiz gizaldi zalko,

            eusko lortze bakoitzeko

 

            Abendats,

            izadiaren sortze garbitik

            atorkun azi aberats:

            Bizkai menditan baño re geure

            erraietan augu meatz.

            Aitonen aitonen baratz;

            amonen amonen ardatz.

            Mariagora mariabera,

            betirako ipar orratz.

            Orratz, baratz, meatz, meatz.

            Abendats.

 

            Kanpotarrek

            etzekitek

            ire berri.

            –«Euskoterri

            nork eusten ote edo zerk?»

            laborriz galdetzen ditek.

 

            «Abendatsek! Abendatsek!»

            Orreagatik Oriamendi ta Artxandaraño

            gudurik gudu

            mundua mundu

            dediño

 

            Basojaunaren irrintzi bera zebillek:

            «Abendatsek! Abendatsek!»

            Ez jakin ori Rolandek!...

            Espiritu uts aiz, ez soñik,

            Ez noizdanik, ez jauregi, ez izenik...

            Izkutuago ta illezkorrago,

            eztare etsaiek i iltzerik,

            jazarka ala azi baizik.

 

            Auñamendiko errege,

            errege bezain iñude!

            I bizi aizen bitarte,

            biziko zaiguk enda re!

            Au iltzekotan, lendanik

            eu il bearko induteke!

 

            Abendats,

            Ats, Ats, Ats:

            nork baña il tiroz egurats?

 

            Aberri zuri gorri berdea

            emazte duk, ire guna

            arduru beti etzuna

 

            ta azkenik gabe belaunik belaun

            damaizkik seme trebeak,

            batzuk jun ala besteak...

 

            ta Sortaldetik Sarkalderako

            ostadarrean Bakaldun,

            ire erreñuak ezin etzanik ezagun.

 

            Mendez mendeko maratonean

            Olinpiade txapeldun

            bakar bait ator ta oa. Bakar. Bak-aldun.

 

            Abendats.

            Eusko abendaren arnats.

            Arnats, alatz, ardatz, laratz,

            baratz, meatz, Ats. Ats. Ats.

            Abendats. Abendats.